Op een
VNG | Vereniging van Nederlandse Gemeenten][u]webpagina[/u
van de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) wordt sinds vorige week bevestigd dat PostNL “beroep heeft ingesteld” tegen de uitspraak van de rechtbank in Den Haag inzake de openbaarmaking van “de postcodetabel”, of, daar gaat het eigenlijk over, “haar postcodetabel”.
Lezers van dit deel van het forum zullen daar intussen wel iets van meegekregen hebben, ter hoogte van de aansluiting van de basisregistratie Adressen op de aloude postcodetabel piept en knarst het behoorlijk. De VNG:
[quote]Bijhouden en gebruik postcodes in BAG
Er zijn veel vragen bij gemeenten over de bijhouding en het gebruik van de postcodes in de BAG. Dit komt door de rechtszaak die PostNL had aangespannen en een mailing over mogelijk onjuiste postcodes die vrijwel alle gemeenten hebben ontvangen.
PostNL claimt het databankrecht op postcodes.
Gebruik postcode is vrij
Iedereen kan de postcodes uit de BAG zonder belemmeringen gebruiken. De rechter heeft de bezwaren afgewezen die PostNL had tegen het volledig vrijgeven van alle (adres)gegevens, inclusief postcodes uit de BAG, aan iedereen die daarover wil beschikken. PostNL heeft beroep ingesteld tegen het vonnis.
Bijhouden postcodes afstemmen met PostNL
Gemeenten houden hun BAG bij op basis van de van PostNL ontvangen toewijzing van een postcode aan een adres. Dit is onder meer vastgelegd in artikel 7 van het besluit BAG en in par. 2.2.3. van het processenhandboek BAG. Het door PostNL geclaimde databankrecht op de postcode wordt hiermee niet geschonden, mits gemeenten deze voorschriften zorgvuldig uitvoeren.[/quote]
Waarna men vervolgens nog eens gedetailleerd aangeeft hoe gemeenten moeten handelen om a. de juiste postcode in de BAG te krijgen en b. schone handen te houden waar het de (vermeende) rechten van PostNL betreft.
Een ter zake gespecialiseerde jurist heeft nu ook dat bewuste vonnis “geannoteerd”. Haar commentaar kan je ook proberen te lezen als “wat voor kansen heeft PostNL nog met haar beroep tegen die postcode-uitspraak?”.
Hier en daar een citaat wat ingekort, kijk anders in het document zelf, zij zegt, het ging om drie vragen:
[quote]Wet BAG, Wob en intellectuele eigendom
De vragen die de rechtbank te beantwoorden had zijn: 1) kan NLPost zich op een databankrecht beroepen? 2) zo ja, maakt de Staat inbreuk op die rechten? 3) is het antwoord op vraag 1 en/of 2 nee, is het verstrekken van postcode gegevens door de Staat zonder beperking voor commercieel gebruik dan anderszins onrechtmatig?
De eerste vraag laat de rechtbank in het midden. Uit het Kader convenant postcodes en het nader convenant, en uit het databankvoorbehoud ten gunste van NLPost in het wetsvoorstel BAG mag men wel afleiden dat de Staat op enig moment van mening was dat NLpost een databankrecht toekomt.
Voorwaarde voor bescherming op grond van de Databankenwet is dat het postcodebestand een gegevensverzameling is die van een substantiële investering getuigt. De kosten van het opzetten van het systeem voor de toekenning van postcodes, en de kosten gemoeid met toekenning aan door de gemeentes vastgestelde individuele woonplaatsen en adressen tellen niet mee.
Immers de investering omvat niet de middelen die worden aangewend voor het creëren van de elementen die de inhoud van een databank vormen. Wat er ook van zij, de ‘substantiële’ investering vereiste is niet zo hoog, dus ook al tellen dergelijke kosten niet mee, dan wordt de lat nog steeds gehaald.[/quote]
Mogelijk is er sprake van “overgangsrecht”:
[quote]Een andere vraag is of er ooit een recht is ontstaan, nu het postcodebestand dateert uit de jaren 70. De Databankenwet heeft beperkte terugwerkende kracht: het sui generis recht bestaat ook voor gegevensverzamelingen waarvan de productie ná 1 januari 1983 voltooid is en vervalt voor dergelijke oude databanken op 1 januari 2014 (art. III A Databankenwet).
Onduidelijk is of het postcodebestand aangemerkt moet worden als voltooid voor 1983, in welk geval er nooit een databankrecht op bestaan kan hebben.
Of moet het overgangsrecht zo uitgelegd worden dat het blijven maken van telkens kleine toevoegingen (er worden immers nog steeds nieuwe postcodes toegekend en dus opgenomen) betekent dat de databank niet ‘voltooid’ is? Dan is zelfs de verlengde termijn van art. IIIA – 15 jaar plus nog eens maximaal 15 jaar – niet van toepassing op het postcodebestand.
Die verlengde termijn van art. IIIA lijkt me dan wel een vrijwel dode letter, wat toch niet de bedoeling kan zijn omdat de normale beschermingstermijn van 15 jaar ingegeven is door de gedachte dat dat genoeg tijd geeft om investeringen terug te verdienen.
Los van overgangsrechtelijke vragen kan er als een databank op enig moment wel beschermd is telkens een nieuwe beschermingstermijn van 15 jaar gaan lopen, namelijk zodra er weer sprake is van een substantiële investering in de verkrijging, presentatie of controle van de inhoud.[/quote]
Nog een punt, ook
http://www.foondump.nl/forum/viewtopic.php?p=3392#3392][u]naar voren gebracht[/u
in die “openkvk”-discussie:
[quote]Gezien het feit dat het postcodebestand geproduceerd is door het toenmalige staatsbedrijf der PTT, speelt ook nog de vraag of er voor of ten tijde van de aanvankelijke publicatie (wie kent nog het rode postcodeboek) een voorbehoud gemaakt is.
Artikel 8 Databankenwet schrijft immers voor dat geen databankenrecht rust op gegevensverzamelingen waarvan de openbare macht producent is en waarvoor geen voorbehoud is gemaakt bij openbaarmaking of in een wet of besluit.
In “Beatrix postzegel” oordeelde de HR dat de toenmalige PTT Post onder het begrip openbare macht viel van art. 15b Auteurswet, waarop art. 8 Databankenwet is gebaseerd.[/quote]
Voorts n.a.v. vraag 1 en 2:
[quote]Genoeg stof tot nadenken dus, over de databankrechtelijke status van het postcodebestand. Maar de rechtbank spreekt zich er niet over uit, omdat het verstrekken van gegevens door de Staat geen inbreuk maakt op een eventueel databankrecht.
De rechtbank volgt de Staat in de stelling dat de postcodegegevens in de gemeentelijke registraties (en dus die in de landelijke voorziening) niet uit het postcodebestand van NLPost komen, maar individuele gegevens zijn die NLPost doorgeeft nadat zij aan een door de gemeente aangeleverde woonplaats of adres een postcode toekent. Het zijn deze individuele postcodes die uiteindelijk hun weg vinden naar de basisregistratie.
Het postcodebestand van NLPost en de postcodetabel van Cendris zijn kortom niet de bron, zo neemt de rechtbank aan en daarom kan er geen sprake zijn van opvraging of hergebruik in de zin van het databankenrecht (niet te verwarren met de definitie van hergebruik onder de Wob en Richtlijn 2003/98 ). Deze redenering lijkt me wel consistent met de systematiek van het databankenrecht en de uitleg die het Hof van Justitie daaraan tot nu toe gegeven heeft.
Opvragen is ‘het permanent of tijdelijk overbrengen van de inhoud van een databank of een deel daarvan op een andere drager, ongeacht op welke wijze en in welke vorm’. Dit begrip wordt ruim geïnterpreteerd door het Hof van Justitie, maar vereist wel dat de databank de uiteindelijke bron is.
Onder ‘hergebruik’ wordt verstaan ‘elke vorm van het aan het publiek ter beschikking stellen van de inhoud van een databank of een substantieel deel ervan’. In het verlengde daarvan zou ik zeggen dat hergebruik veronderstelt dat ofwel de oorspronkelijke gegevensverzameling, of een ‘opvraging’ (als vorm van ‘kopie’) verspreid wordt.
Kortom, van hergebruik kan alleen sprake zijn als het postcodebestand de uiteindelijke bron is. De consequentie doet in dit specifieke geval natuurlijk wel vreemd aan, wat komt omdat NLPost de postcodes maakt, maar de creatie van data is nou eenmaal niet door het databankenrecht beschermd.[/quote]
En vraag 3:
[quote]Markt en Overheid
Rest nog de vraag of de overheid ook los van eventuele IE-inbreuk onrechtmatig handelt door de postcodegegevens te verstrekken.
Volgens de rechtbank zijn omdat verstrekking geen inbreuk maakt op databankrechten van PostNL, de gegevens ‘eigen’ gegevens van de overheid. Die redenering komt me achterstevoren over.
De gegevens zijn overheidsinformatie omdat ze bij de overheid berusten, wat er niet aan in de weg staat dat er intellectuele eigendomsrechten van derden op kunnen zitten.
Als dat laatste zo is, kunnen uitzonderingsgronden van de Wob (die grotendeels analoog worden toegepast in de Wet BAG) aan inzage en verstrekking in de weg staan. Met name van belang is de relatieve uitzonderingsgrond die bepaalt dat verstrekking achterwege blijft als het belang bij openbaarheid niet opweegt tegen het voorkomen van onevenredige bevoordeling of benadeling van derden.
De inzage en verstrekking zijn geen onderdeel van het hergebruik regime, dat pas relevant wordt op het moment dat de openbaarheid van data gegeven is. De rechtbank komt tot het oordeel dat een eventueel databankrecht van PostNL op een postcodebestand zich niet uitstrekt tot de postcodegegevens zoals die in de BAG zitten, en dus is het Wob-hergebruik regime wel van toepassing.[/quote]
Gedeeltelijk het slot van de “Noot”:
[quote]Hoe verder?
Gemeenten en post moeten nog steeds door een deur. Het postbedrijf heeft er belang bij nieuwe woonplaatsen en adressen te kennen in verband met de postbezorging, en gemeenten kennen die adressen toe.
Omdat de postcode zo breed gebruikt wordt in het maatschappelijk verkeer, wat ondere andere blijkt uit het feit dat het een gegeven is dat deel uitmaakt van de BAG, hebben gemeentes belang bij aanlevering van toegekende postcodes.
Of nu het convenant aan diggelen ligt partijen in de toekomst nog zullen leveren zonder elkaar rekeningen te sturen zal wel een punt van stevige onderhandeling zijn.
http://www.ivir.nl/publicaties/eechoud/Annotatie_Mf_2012_4.pdf][u]Annotatie bij Rb. Den Haag 21 december 2011[/u
(PostNL & Cendris / Staat der Nederlanden), M.M.M. van Eechoud, Mediaforum, 2012-4, nr. 11, p. 135-141.[/quote]
Mijnerzijds nog: kan zijn dat het is omdat aanspraken op databankenrechtbescherming voor postcodegegevens in deze zaak toch op een zijspoor terecht kwamen maar ik zie in dat commentaar niets over de mogelijkheid dat PostNL zich niet op bescherming zou kunnen beroepen, namelijk als er anders dan voor de ondersteuning van het postsorteerproces geen substantiële investering gemoeid was met het opzetten van een database specifiek voor het exploiteren van de postcodetabel:
[quote]Databankbescherming in Nederland: ook voor spin-offs?
Een databank is beschermd als er een een substantiële investering voor is gemaakt. Als een databank een bijproduct van een andere activiteit is, is deze niet beschermd als die andere activiteit primair gericht was op iets anders dan het maken van een databank.
Databankbescherming in Nederland: ook voor spin-offs? @ iusmentis.com door Arnoud Engelfriet][u]www.iusmentis.com - Databanken en databankrecht[/u
[/quote]
Of en hoe je dit moet laten meewegen, daarover zijn
http://www.ivir.nl/publicaties/hugenholtz/spin-off.html]ze
het niet helemaal [u]eens[/u:
[quote]Hof van Justitie
In november 2004 deed het Europese Hof van Justitie uitspraak over de spin-off theorie. In een aantal Europese landen waren vragen ontstaan over de interpretatie van de Databank-richtlijn, en dan met name over wanneer een spin-off beschermd was. Deze “prejudiciële vragen” kunnen worden voorgelegd aan het Europese Hof.
Conclusie
Om een beschermde databank te verkrijgen, is een substantiële investering vereist. Die investering moet gericht zijn op het maken van die databank. Een investering die primair gericht is op iets anders dan het maken van een databank levert geen beschermde databank op. Als de databank een afgeleide is van een andere databank, kan deze spin-off ook beschermd zijn. De eis is dan wel dat de andere databank dan ook een beschermde databank is.[/quote]
Maar je krijgt de indruk dat dit criterium nog wel eens uit de hoge hoed getoverd kan worden als het toch op de beoordeling van het recht op bescherming voor het postcodebestand van PostNL aankomt:
[quote]Databaserecht
Een woordvoerder van PostNL zegt dat het bedrijf de uitspraak bestudeert en zich bezint op verdere stappen. “We zijn in ieder geval wel verbaasd dat de rechter geen uitspraak heeft gedaan over waar het ons eigenlijk om ging: het databaserecht.”
http://www.binnenlandsbestuur.nl/digitaal-besturen/nieuws/nieuws/bag-met-postcodegegevens-wordt-vrij-herbruikbaar.3256310.lynkx][u]www.binnenlandsbestuur.nl - Nieuws - 22 dec 2011[/u
[/quote]
De Post heeft bij herhaling ook zelf aangegeven waar het om draaide bij de opzet en het onderhoud van het postcodesysteem, tijdens het onderzoek of de postcode opgenomen moest worden in de basisregistratie Adressen:
[quote]Belang TPG Post
-
De postcode is en blijft voor TPG Post van eminent belang, enerzijds voor de postsortering die volledig op postcode geschiedt en anderzijds voor het tijdig en op de juiste plaats bezorgen van post.
-
TPG Post heeft er geen direct belang bij dat de postcode in de BRA wordt opgenomen. Wel is het zo dat het noodzakelijk is dat overheidsinstellingen de (juiste) postcode bij correspondentie gebruiken voor een tijdige aflevering. [/quote]
En bijvoorbeeld in “De Postcode - TNT Post en de Nederlandse postcode, de feiten”, een ‘factsheet’:
[quote]Hoe waarborgt TNT Post de kwaliteit van het postcodesysteem?
TNT Post heeft als geen ander een heel groot belang bij het feit dat het postcodesysteem klopt en van hoge kwaliteit is.
Haar bedrijfsvoering leunt zwaar op de postcode als ordeningsprincipe. Denk aan de sorteercentra en postbezorging waarin vele tienduizenden mensen werkzaam zijn.[/quote]
En degene die we moeten hebben is wel degelijk PostNL, dochter Cendris was al naar het tweede plan geschoven:
[quote]de procedure Cendris/de Staat
PostNL c.s. heeft ten pleidooie erkend dat zij zich niet op enig databankenrecht van Cendris beroept. Evenmin is Cendris contractspartij bij het tussen de Staat, VNG en PostNL gesloten Kaderconvenant.
Dat betekent dat, voor zover Cendris mede geacht moet worden de vorderingen sub 1 t/m 3 te hebben ingesteld, die vorderingen, bij gebreke van een adequate grondslag, daarop afstuiten.[/quote]
Mijn twee cent zullen geen gewicht in de schaal leggen maar mag ik nog eens wijzen op …
[quote=“Weerman”]Re: Petitie
… de oorspronkelijke met toen nog PTT Post gemaakte afspraak, als u de door ons bedachte sorteercode erbij zet dan garanderen wij bezorging per kerende post.
Deze transactie werd letterlijk bezegeld door de portokosten te voldoen. Niemand had het
http://www.foondump.nl/forum/viewtopic.php?p=3210#3210][u]destijds[/u
over de eventuele bijkomende kosten van een postcodetabel. Integendeel, het postcodeboek werd kosteloos ter beschikking gesteld.
http://www.foondump.nl/forum/viewtopic.php?p=3459#3459][u]www.foondump.nl - Forum - Nov 05, 2009[/u
[/quote].
![[u]foto[/u](http://img171.imageshack.us/img171/8466/streetmapsasdhalfweg.gif){kind=link}
