Vervolg “Tijdelijke wet informatieverstrekking RIVM i.v.m. COVID-19” …
Zijn daar al sinds mei dit jaar mee doende, alvast om mee te nemen:
Een tijdelijke wet is alleen maar een tijdelijke wet als er langer over het aannemen wordt gedaan dan de in die wet vastgelegde (initiële) geldigheidsduur. (Weerman, 2020)
Over het “Rondetafelgesprek” van donderdag ter zake, waar degenen die door de Tweede Kamerleden uitgenodigd waren mee kwamen en de onbeantwoorde vraag waarom de VVD na haar vakantie alles wat ter tafel komt vier maanden nadat het allemaal al uitgebreid in de NRC had gestaan, nog eens wilde horen.
Collectief een hoofdschuldige aanwijzen:
Het oude CBS-logo (met de toevoeging Centraal Bureau voor de Statistiek) blijft voorlopig nog wel staan in eerder ontwikkelde websites en andere communicatiemiddelen. Bij nieuwe toepassingen gebruiken we alleen het nieuwe beeldmerk.
De Afdeling:
Het wetsvoorstel wijzigt de Telecommunicatiewet zodat aanbieders van openbare telecommunicatienetwerken en -diensten verplicht kunnen worden informatie te verstrekken aan het RIVM. Deze informatie wordt afgeleid van verkeers- en locatiegegevens van mensen die een mobiele telefoon gebruiken. Het gaat om totaalaantallen van het aantal mobiele telefoons per gemeente, per uur.
De totaalaantallen worden uitgesplitst naar de afgeleide herkomst (de gemeente waarin de mobiele telefoon in de afgelopen dertig dagen het vaakst verbinding heeft gemaakt) van de houder van de mobiele telefoon. De aanbieders versturen de totaalaantallen naar het CBS.
Het CBS combineert vervolgens de totaalaantallen van de verschillende aanbieders en verwerkt de gegevens verder. Het CBS stuurt een dagelijkse rapportage naar het RIVM. Het RIVM gebruikt de geaggregeerde en gecombineerde gegevens om de effectiviteit van maatregelen te toetsen, en om op lokaal en regionaal niveau signalen te geven aan de GGD’en. De wet geldt voor één jaar, en kan steeds met twee maanden worden verlengd.
Een van de juristen die van zich liet horen:
Doorsturen telecomdata naar RIVM vereist een beter verhaal
Volgens het kabinet kan het RIVM aan onze telecomgegevens zien of inwoners uit verschillende gemeenten zich mengen. Op basis hiervan kan het RIVM voorspellen hoe het virus zich gaat verspreiden, waarna de autoriteiten sneller kunnen handelen.
Dat roept vraagtekens op. Want het CBS en het RIVM kunnen (als het goed is) uit onze telecomdata geen besmettingen afleiden. De meerwaarde van dit wetsvoorstel zit er dus vooral in dat met de verkregen data statistische modellen gemaakt kunnen worden, met een voorspellende waarde.
Maar hoe kun je dan weten of inwoners uit de ene gemeente in contact zijn geweest met besmette inwoners uit de andere plaats? Dat zou betekenen dat besmettingen wél uit de data kunnen worden afgeleid. In dat geval vormt dit wetsvoorstel een nog grovere inbreuk op onze grondrechten.
Een van de commerciële aanbieders van geanonimiseerde data tegenover de Kamerleden:
Mezuro heeft jarenlange ervaring met het ontwikkelen en exploiteren van een systeem dat op een gegarandeerd privacy- en AVG-bestendige wijze verkeersgegevens van telecom aanbieders anonimiseert en waardevolle mobiliteitsinformatie genereert. De informatie is bij vele overheden gebruikt, waaronder RWS, provincies, vele grote en middelgrote gemeenten, CBS en de ministeries van I&W en EZK.
De Autoriteit Persoonsgegevens geeft aan dat gegevens van klanten van telecomaanbieders niet gedeeld mogen worden tenzij de gegevens anoniem zijn. De Autoriteit Persoonsgegevens geeft verder aan dat “Anonimiseren is lastig. Anonimiseren van locatiegegevens is bijna ondoenlijk.”
Het Mezuro systeem is is op basis van bovenstaande nieuwe inzichten opnieuw onderzocht door de onafhankelijke auditor dr. Koot die concludeert: “met de huidige stand van de wetenschap, bij Mezuro niet in redelijkheid sprake is van enig reëel risico voor de privacy van individuen.”. Bij het onderzoek naar de modellering betrokken wiskundigen van de TU/e zijn tot een gelijkluidende conclusie gekomen.
Tijdelijke wet niet nodig omdat bij anonimiseren geen sprake meer is van persoonsgegevens:
Mezuro acht het gebruik van de gegevens van alle telecom aanbieders een onnodig privacy risico en heeft een systeem ontwikkeld dat mobiliteitsinformatie op basis van de gegevens van slechts één telecom aanbieder als steekproef gebruikt.
CBS heeft zelf geconstateerd dat de daarmee gegenereerde mobiliteitsinformatie van goede kwaliteit is, maar persisteert in haar wens de locatiegegevens van alle Nederlanders te gebruiken. Deze wens zien we dan ook terug in de Tijdelijke wet informatieverstrekking RIVM i.v.m. COVID-19.
Dat samenwerking vanuit CBS met betrekking tot Covid-19 bestrijding is afgewezen, laat zich verklaren uit het feit dat CBS geen onafhankelijke positie als overheidsorgaan inneemt maar in directe concurrentie treedt.
Muurbloempjes eigenlijk, de olifanten in de kamer die niets gevraagd wordt. Zoals Uber die voormalige klanten op iPhones nog steeds kon volgen ook als de ongelukkige de ‘Request a ride-app’ had verwijderd. Die met de sowieso overbodige ‘top 10 of free flashlight control apps’ GPS uitlezen om de met toestemming verkregen gegevens terug naar huis te sturen zodat het daar aan adverterende ‘bounty hunters’ verkocht kan worden? Geen ‘cookie-consent, no problem, user’s fingerprint, i.e. a look at installed fonts will do as well’. Kortom alles aan je “profiel” zullen zij los knagen en wegslepen. Wie van de heren nog koffie?
Weer dichter bij huis, CBS en de hiervoor aangehaalde klagende concurrent bleken samen te werken:
Lang voor de coronaspoedwet volgde het CBS al telefoons van burgers
Pikant is daarom dat de grootste datafabriek van de overheid, het CBS, dit soort locatiegegevens al eerder op grote schaal heeft verzameld.
Zo weet het statistiekbureau op de website te melden dat er op Koningsdag 2018 tussen drie en vier uur ’s middags 319.000 mensen van buiten Amsterdam in de hoofdstad aanwezig waren. Het CBS gebruikte hiervoor, in samenwerking met databedrijf Mezuro, locatiedata van Vodafone.
Op een andere pagina, getiteld ‘Bewegingen meten met anonieme telefoondata’, stelt het statistiekbureau met „zeer grote datasets” van T-Mobile te hebben gewerkt.
Zo dient zich de vraag aan waarom het CBS, en Mezuro, in het verleden ongemoeid zijn gelaten, terwijl voor het gebruik van dezelfde data door het RIVM nu een spoedwet nodig is. De telecombedrijven maakten eerder al bekend vrijwillig mee te willen werken.
